Historia futbolu – od starożytności do dziś

(06.12.2024)

Piłka nożna to bez wątpienia najpopularniejszy sport na świecie. Żadna inna dyscyplina nie przyciąga takiej ilości fanów. Niedawno oszacowano, że prawie połowa świata – 3,5 miliarda osób – jest kibicami piłki nożnej! Zmagania dwóch drużyn o to, żeby umieścić piłkę w siatce przeciwnika, fascynują i wzbudzają emocje bez względu na wiek. Od przedszkoli po domy spokojnej starości, kibice każdej płci, ubrani w koszulki ulubionych piłkarzy, obwiązani szalikami ukochanych drużyn dają upust radości lub rozczarowaniu, obserwując zmagania na murawie. Ale tylko niewielka część z tej ogromnej rzeszy fanów wie, skąd wywodzi się i kiedy powstała piłka nożna. Jaka jest historia futbolu?

Historia futbolu – od starożytności do dziś

Kto wymyślił piłkę nożną?

Pomysł, aby chwycić z grubsza okrągły przedmiot, stanąć naprzeciw konkurencyjnej drużyny i próbować doprowadzić tenże przedmiot w konkretny punkt przy pomocy nóg, powstał już za czasów starożytnych Chin, Grecji i Rzymu. A przynajmniej to sugerują nam badania historyczne, według których dowody na istnienie pierwszych zorganizowanych zawodów w tej dyscyplinie można odnaleźć już ponad 2000 lat wstecz. Za protoplastę futbolu uważa się kilka gier: rzymskie harpastum, greckie espikyros i phaininda oraz chińskie cuju. Te trzy pierwsze polegały głównie na rzucaniu piłki rękami, jednak dopuszczały też użycie nóg. Były to również gry dużo bardziej brutalne niż dzisiejsza piłka nożna. Pod tym względem dużo bardziej przypominały dzisiejsze rugby lub futbol amerykański. Dopuszczalne było chwytanie przeciwników i przewracanie ich, więc uszkodzenia ciała były powszechne. Używana była twarda piłka zrobiona ze zwierzęcych skór lub pęcherzy, wypełnionych trawą, piórami lub szmatami. Natomiast chińskie cuju w swojej naturze dużo bliższe było piłce nożnej, jaką znamy dziś. Zakazane było użycie rąk, a głównym celem było kopnięcie piłki tak, aby znalazła się w siatce. Chińskie cuju było nie tylko grą dla mężczyzn, grały w nie zarówno dzieci jak i kobiety. Nie było również wyłącznie rozrywką zwykłych ludzi, grało się w nią również w wyższych sferach czy na dworach cesarskich. Wraz z rozwojem technologicznym kraju, skóry wypełnione piórami, zastąpiono dwuwarstwowymi, wypełnionymi powietrzem.

Nie wiadomo niestety, jak dokładnie piłka nożna (czy też jej wczesne odmiany) trafiła do Europy. Przypuszczalnie stało się to za sprawą któregoś z bardziej bojowych narodów, które w trakcie swoich podbojów przemierzały ogromne odległości i miały styczność z różnymi kulturami. Wiadomo natomiast, że ponowny rozkwit tradycji grania w piłkę nożną miał miejsce w XIX wieku w Wielkiej Brytanii. Już od średniowiecznych czasów gry bardzo zbliżone do niej były częścią codziennego życia zwyczajnej ludności. Ale rewolucja przemysłowa, wprowadziła sporo zmian cywilizacyjnych. Zaczęto wydzielać specjalne miejsca do gry (wcześniej boiskiem najczęściej były po prostu ulice miasta) i rozpoczęto tworzenie reguł.

8 grudnia 1863 w Londynie, na spotkaniu powstałego kilka tygodni wcześniej Związku Piłkarskiego (FA, Football Association), spisano zestaw 13 zasad gry w futbol. Jedna z nich zakazywała dotykania piłki rękami, co było finalnym krokiem rozdzielenia od siebie piłki nożnej i rugby. Zasady FA nie od razu przyjęły się w całym kraju, część klubów pozostała przy zasadach stosowanych dotychczasowo. Kilkanaście lat trwało, aż wszystkie powstałe kluby i związki dogadały się ze sobą i w 1877 zgodziły się na wprowadzenie wspólnych norm. Wprowadzono też regulację parametrów piłki używanej w trakcie meczu. Zostały one zmodyfikowane ostatecznie w 1937 roku. Profesjonalne piłki futbolowe, które możemy kupić dziś są produkowane według tych właśnie zasad.

Rozwój i zmiany w piłce nożnej

Kolejne lata wprowadzały coraz więcej znanych nam dziś zasad. Pozbywano się elementów bardziej pasujących do rugby, tworzono ich wersje lub zupełnie nowe, zgodne z ideą piłki nożnej. Rozwinęła się gra podaniami, zniknęły sposoby wznawiania gry używane wcześniej, zastąpiono je tymi, które znamy dziś. Wkrótce futbol zaczął zyskiwać sławę na całym świecie. Proste zasady i duża widowiskowość sprawiły, że coraz większe rzesze graczy i fanów chciały brać udział w wydarzeniach piłkarskich. W 1904 roku powstała dobrze nam znana FIFA czyli Międzynarodowa Federacja Piłki Nożnej. Zrzesza ona federacje piłkarskie państw całego świata i wspólnie z IFAB (Międzynarodowa Rada Piłkarska) dba o unowocześnianie zasad futbolu. Rosnąca popularność piłki nożnej, doprowadziła do tego, że od 1908 jest ona oficjalnie jedną z konkurencji olimpijskich. W ciągu ostatnich kilkudziesięciu lat piłka nożna rozwija się w jeszcze większym tempie. Wprowadzone zostały osobne mistrzostwa dla mężczyzn poniżej 20 roku życia (U-20) oraz poniżej 17 lat (U-17). Są też odpowiednie mistrzostwa dla kobiecych klubów futbolowych, w tych samych kategoriach. Ogromny rozwój popularności piłki nożnej doprowadził do tego, że jest ona aktualnie najczęściej oglądanym sportem na świecie. Jest też wspierana na każdym kroku przez najnowsze technologie. Od systemów cyfrowych śledzących rozgrywkę i zapewniających najdokładniejszy wgląd w wydarzenia na murawie, po sprzęt, którego używają piłkarze w trakcie meczy i treningów. Doskonałym przykładem tego są na przykład stroje piłkarskie, wykonane z wysokiej jakości materiałów, zapewniające pełny komfort w trakcie gry, zarówno dla amatorów jak i profesjonalistów.

Najlepsi piłkarze osiągają status gwiazd równy tym z branży filmowej czy muzycznej. Największe firmy płacą setki milionów dolarów, aby podpisać kontrakty reklamowe z nimi lub umieścić swoje logo na ich strojach. A wszystko dzięki temu jak fantastyczny i wciągający jest to sport. Emocje, które wzbudzają mistrzostwa czy mecze rankingowe w najbardziej znanych ligach, są nieporównywalne z niczym. Nie bez powodu połowa świata kocha piłkę nożną.